آشنایی با سازمان دامپزشکی
به گزارش وبلاگ عکس 94، سازمان دامپزشکی ایران در ابتدا به نام دایره دفع آفات حیوانی در سال 1303 تحت نظارت انستیتو پاستور تهران تشکیل شد.
وبلاگ عکس 94 آنلاین: بررسی ایجاد تشکیلات دامپزشکی در تعداد قابل ملاحظه ای از کشورهای دنیا نشان می دهد که برقراری تشکیلات نوین دامپزشکی در اغلب آنها به واسطه بروز همه گیری های طاعون گاوی بوده است. به عنوان نمونه، اداره دامپزشکی در فرانسه در سال 1815 به واسطه طاعون گاوی ایجاد شد. همچنین در سوئد نیز پس از بروز طاعون گاوی اداره دامپزشکی در سال 1824 تأسیس شد. در انگلستان هم همین بیماری باعث شد که در سال 1878 اداره دامپزشکی ایجاد گردد. دلیل ایجاد اداره دامپزشکی در ژاپن در سال 1896 نیز طاعون گاوی بوده است. ایران هم از این قاعده غالب مستثنی نبوده و بروز طاعون گاوی موجب ایجاد تشکیلات آموزشی و اجرائی دامپزشکی نوین آن شده است.
در جریان جنگ دنیای اول در سال 1295 شمسی مطابق با 1916 میلادی، طاعون گاوی به ایران سرایت کرد و نواحی شمالی و مرکزی کشور را فرا گرفت و خسارت های فراوانی وارد نمود. در اواخر سال 1302 و اوایل 1303 نیز همه گیری طاعون گاوی در اردبیل و همدان ظاهر شد و پایان به تهران رسید و چون به غیر از انستیتو پاستور تشکیلات منسجم پزشکی و دامپزشکی در کشور وجود نداشت، ناچار به این مؤسسه مراجعه و پس از بررسی بیماری، طاعون گاوی تشخیص داده شد. در اواسط سال 1303 در وزارت فوائد عامه اداره کوچکی به نام فلاحت وجود داشت و معاون وزارتخانه آقای قلی خان بیات مبارزه با طاعون گاوی را سر لوحه اقدامات خود قرار داد.
در این زمان یادداشت کمیته بهداشت مجمع دولت های متفقه به ایران رسید که در آن ذکر شده بود برای مبارزه با بیماری های دامی هر یک از دولت های عضو باید اداره مخصوص دامپزشکی داشته باشند. از یک طرف گسترش طاعون گاوی و از طرف دیگر این تذکر سبب شد تا قانون تشکیل اداره دفع آفات حیوانی در دی ماه سال 1303 به تصویب مجلس شورای ملی برسد.
در نتیجه نخستین اداره دامپزشکی نوین ایران به نام دایره دفع آفات حیوانی در سال 1303 تحت نظارت انستیتو پاستور تهران تشکیل شد و کفالت آن به مرحوم عبدالله حامدی سپرده شد که در آن وقت دانشجوی پزشکی بود. این اداره ابتدا در باغ شاه و سپس در حصارک مستقر شد.
در قانون دفع آفات حیوانی و سرم سازی اولین قانون مربوط به دامپزشکی ایران، قانون تشکیل اداره دفع آفات حیوانی است که در جلسه مورخ 25 دیماه 1303 شمسی به تصویب رسید.
توضیح حال وظایف مؤسسه دفع آفات حیوانی عبارت بود از، جلوگیری از امراض حیوانات که بوسیله علمی در تمام دنیا معمول است، تهیه واکسن و سرم برای تمام امراضی که سرم و واکسن آنها کشف شده است، مطالعه امراض نباتی و شناختن حشرات مفید و مضر و به دست آوردن طریقه علمی و عملی برای برانداختن حشرات موذی از قبیل ملخ، سن و غیره، سعی در ازدیاد حیوانات اهلی و نباتات مفید از روی قواعد علمی، بسط و توسعه شعبات مؤسسه در تمام ایالات و ولایات و توسعه عملیات خود در تمام مملکت.
در اواخر بهار در سال 1309 وزارت اقتصاد ملی جایگزین وزارت فوائد عامه و فلاحت شد. در این زمان نظر سابق سرلشگر شیبانی برای استخدام یک نفر کارشناس خارجی مبارزه با بیماری های واگیردار دام عملی شد و دکتر لوئی دلپی، دامپزشک فرانسوی متخصص میکروب شناسی و بیماری های واگیردار را استخدام کردند.
دلپی در اسفند 1309 مطابق با ماه مارس 1931 وارد تهران شد و مأمور ایجاد سرم سازی و واکسن سازی و تشکیل اداره دفع آفات حیوانی (دامپزشکی) شد. وی ضمن تجدید بنای حصارک و احداث آزمایشگاه واکسن سازی، کلاسی در حصارک تشکیل داد و چند نفر از کارمندان قدیمی و جدید را برای انجام امور پزشکی تربیت کرد. بدین ترتیب اداره دفع آفات حیوانی یا اداره دامپزشکی مجدداً در سال 1311 مشغول فعالیت شد. تا این که برای تسریع در انجام امور مبارزه با بیماری های دامی و ضمانت های اجرایی برای انجام آن در 25 شهریور 1314 قانون تفتیش صحی حیوانات مشتمل بر 9 ماده به توضیحی که در ادامه خواهد آمد به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
در سال 1318 به موجب بخشنامه وزارتی شماره 43497 مورخه 1318/12/28 دامپزشکی شهرستان ها ضمیمه ادارات کشاورزی شد. این بخشنامه اداری کشمکش و سر و صدای زیادی ایجاد و با مخالفت دامپزشکی و مخالفت دامپزشکی کل و ادارات دامپزشکی شهرستان ها روبرو شد. در بخشنامه شماره 1245 مورخه 1319/1/2 توضیح داده شده بود که منظور از بخشنامه مذکور تمرکز کارها بوده است نه تنزل موقعیت و مقام دامپزشکی. دکتر حامدی در سال 1319 با حفظ سمت های قبلی به ریاست دفع آفات نباتی نیز منصوب شد. وی در 25 مهر ماه 1320 با حفظ مقام ریاست دانشکده دامپزشکی به مقام مدیر عامل فنی وزارت کشاورزی انتخاب شد و کشاورزی و دامپزشکی یکجا تحت نظارت عالیه قرار گرفت و ادارات کشاورزی و دامپزشکی توأم شده استان ها و شهرستان ها از نظر فنی تحت نظر وی قرار گرفت.
در سال 1316، اداره دامپزشکی دارای یازده بخش فعالیتی در مراکز زیر بود: تهران، مازندران و گیلان، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، کرمانشاه و کردستان و لرستان، خوزستان، فارس، مکران، خراسان، گرگان، اصفهان.
نهایتاً در سال 1339 طی دستور وزیر کشاورزی کلیه ادارات دامپزشکی استان ها مستقل شده و تحت نظر مستقیم مدیر کل دامپزشکی کشور قرار گرفت.
از جمله اهداف اصلی سازمان دامپزشکی کشور می توان به تأمین بهداشت، سلامت و فراهم کردن رفاه دام، کنترل، پیشگیری و مبارزه با بیماری های دامی و تأمین و تضمین بهداشت و سلامت فرآورده های دامی پیشگیری و مبارزه با بیماری های مشترک انسان و دامی اشاره کرد.
بخشی از وظایف اساسی سازمان دامپزشکی کشور به توضیح ذیل است:
-انجام اقدامات و هماهنگی های لازم برای مبارزه با بیماری های مشترک دام بین انسان و حیوان با همکاری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی.
-سیاست گذاری، برنامه ریزی، نظارت و اعمال ضوابط بهداشتی و قرنطینه ای و امنیت زیستی برای ورود و خروج و نقل و انتقال دام و فرآورده های دامی.
-سیاست گذاری، برنامه ریزی، نظارت و اعمال ضوابط بهداشتی و قرنطینه ای و امنیت زیستی درمحیط های زندگی، پرورش ونگهداری دام.
-شناسایی و مشخص هویت دام کشور و صدور شناسنامه های بهداشتی واحدهای اپیدمیولوژیک.
-سیاست گذاری، برنامه ریزی و نظارت بر امور تشخیص و درمان بیماری های دامی.
-سیاست گذاری، برنامه ریزی و نظارت بر اجرای ضوابط مربوط به پسماندهای دامپزشکی.
-انجام نظارت های موثر برمراکز و کارخانه های تولیدوفرآوری، ورود، صدور و توزیع انواع دارو، واکسن، سرم، ضدعفونی کننده ها، سموم و مواد بیولوژیک و مواد اولیه موردمصرف دامپزشکی.
-تهیه وسایل و لوازم فنی، داروها، واکسن، سرم، مواد بیولوژیکی، سموم و مواد ضدعفونی کننده مربوط به مبارزه با بیماری های دامی.
همکاری با نهادهای مرتبط در ذبح و صید شرعی.
منبع: همشهری آنلاین