خودروسازی عقیم!
به گزارش وبلاگ عکس 94، خبرنگاران: درحالی که عرضه نسل های جدید خودروهای مختلف در دنیا در 6 دهه گذشته به بازه های زمانی 4 تا 8 ساله محدود شده، خودروسازی در ایران با پدیده خودروهای عقیم و خودروسازی توام با انقطاع نسلی روبه رو است و دلیل آن هم به تیراژ پایین و سرمایه اندک تولیدکنندگان برمی شود.
به گزارش وبلاگ عکس 94، از آنجا که از آغاز دهه 40، بذر صنعت خودرو ایران در زمین حمایت دولتی توام با تعرفه گذاری گسترده بر واردات و سطح رقابت پایین کاشته شد و درهای بازار دنیای نیز با وقوع انقلاب بر روی فراوریکنندگان این بخش بسته شد، خودروسازان نیازی به تمرکز روی تحقیق و توسعه نداشتند. چیزی که هسته اولیه طراحی و فراوری یک محصول است و با تمرکز روی بازار هدف و ابعاد تقاضا، در نهایت به سرمایه گذاری جدید و سپس ساخت محصولاتی مشتری پسند ختم می گردد. خودروسازان ایرانی اما هیچ گاه به این سنت نپیوستند و در معدود حرکت هایی که به خواست و سرمایه دولت ها صورت پذیرفت، به دلایل متعدد دچار شکست شدند. خودروسازی واقعی که از مرحله طراحی و ساخت بدنه تا فراوری قطعات تزئینی کابین آغاز شده و با طراحی و فراوری موتورهای جدید و گیربکس های متنوع عمق بیشتری می یابد، با گذشت 5 دهه از آغاز مونتاژ اولین محصولات در کشور هنوز هم رنگ واقعیت به خود نگرفته است. چیزی که همواره استراتژی اصلی مقامات صنعتی کشور در سالیان متمادی بوده است. هدفی که با توجه به شعارهای بومی سازی و صرف هزینه های هنگفت در پروژه هایی نظیر سمند، زانتیا2، رهام، موتورهای ملی ایران خودرو و سایپا یا توسعه پلت فرم دنیای ایران خودرو با ایجاد یک گروه از قطعه سازان مشهور دنیای طی دو دهه اخیر پررنگ تر از همواره پیگیری شده است.اما سوالی که این بین مطرح می گردد، چرایی تبدیل نشدن هیچ یک از پروژه های موجود به دانشی درونی برای ساخت و توسعه خودروهای جدید بوده است. سوالی که پاسخ به آن اهمیتی حیاتی دارد و در زمینه توسعه مدل های بومی متاخر نظیر رهام یا دنا توربوپلاس فقدان آن کاملا مشهود است.برای ارائه پاسخی درست به این سوال، باید ابتدا مدلی را که در آن روال عرضه محصولات جدید به خوبی رعایت می گردد، بازبینی کرد. اگر از تویوتا، هیوندای یا پژوسیتروئن یاد کنیم، لاجرم منتقدان این موضوع را دستاویز رد این گزارش می دانند. بنابراین رجوع به مدل های ملموس تر از توسعه صنعت خودرو احتمالا در قانع کردن افکار عمومی پیروز تر عمل خواهد نمود.
بنابر روال حاکم بر صنعت خودرو که به دو فاکتور هزینه تمام شده فراوری محصول و کیفیتی مطابق با استانداردهای دنیای حساس است، خودروساز با یاری شبکه ای از قطعه سازان دنیای یا منطقه ای، پیروز به ساخت خودرویی جدید می گردد. این روال از آن جهت برای خودروسازی اهمیت دارد که علاوه بر کاهش بهای تمام شده محصول، راه آنها را برای ورود به بازارهای خارجی هموار می نماید. اساسا در مدل های مالی مبتنی بر تجارت خارجی، سادگی در صادرات و واردات به عنوان یک اصل بدیهی پذیرفته می گردد و از این ناحیه، مزایای بسیاری عاید فروشنده و خریدار می نماید.
در همین دو دهه اخیر چندین خودروساز چینی و چند برند هندی پیروز شده اند با پیوستن به این استراتژی تجارت آزاد، زمینه ساخت خودروهای مطابق با معیارهای روز این صنعت را در خاک خود مهیا سازند. چری، تاتا، جیلی و وین فست همه از خودروسازانی هستند که با یاری دریافت از قطعه سازان دنیای هم اینک خودروهای باکیفیتی را برای بازارهای داخلی و خارجی فراوری نموده و بدون گرفتار شدن در پروسه سرمایه گذاری های هنگفت، قطعات پیشرفته خودرو اعم از گیربکس، موتور و سیستم های راهنمایی اتوماتیک را همسان با نمونه های به کاررفته در برندهای آسیایی و اروپایی به کار می گیرند. نسل دوم جیلی امگرند و فراوری خودروهایی پیشرفته شبیه وین فست در ویتنام اثبات می نماید می توان در کمتر از دو دهه خودروهایی در سطح استانداردهای روز دنیا ساخت.ایران خودرو اما پس از 20 سال، کماکان همان سمندی را فراوری می نماید که نطفه اولیه آن سال 1378 بسته شد. خودرویی که در فقدان تجارت آزاد و سلطه اقتصاد دولتی همچنان با همان ظاهر دو دهه قبل فراوری شده و هیچ اشتیاقی در بیننده برنمی انگیزد. سمند اگر در چین یا هند فراوری می شد، حالا احتمالا پای به نسل چهارم خود گذاشته بود و سالانه حداقل 200 هزار دستگاه صادرات داشت و علاوه بر ظاهر به روز و پلت فرم تازه، ایمنی بهتر، کیفیت ساخت بالاتر و سواری جذاب تری را عاید خریداران ایرانی می کرد.این اتفاق اما نیفتاده است. از زمانی که پیکان در سال 1384 از خط فراوری خارج شده، بحران سرانجام فراوری پراید و پژو405 تداوم یافته و کار به جایی رسیده که چند نسل از خریداران با این دو محصول رانندگی نموده اند. خریدارانی که در فضای وب محصولات به روز و ایمن می بینند اما در واقعیت تنها با محصولات دِمده، ناامن و ضعیف داخلی روزگار می گذرانند و دست شان از خودروهای روز دور مانده. آیا وقت آن نرسیده که ایده جدیدی را امتحان کنیم؟ ایده ای که سمند را به نسل دوم و سوم و... بکشاند؟ صدبار بومی گرایی امتحان شده، یک بار هم راهکارهای دنیای امتحان گردد.
محمدحسین شاوردی
منبع: اقتصادنیوز